Sobota, 15 marca 2025 r., godz. 18 | KinoMuzeum w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Barbara Hammer w latach 70., albo do czego zdolne jest ciało – spotkanie autorskie z Krystyną Mazur i pokaz filmów pionierki kina queer, ikony, aktywistki
Spotkanie z dra Krystyną Mazur, autorką książki “Barbara Hammer in the Seventies: Or, What a Body Can Do” (Palgrave Macmillan 2025) odbędzie się po projekcji filmów Barbary Hammer z lat 70.: „Marie i ja” („Marie and Me”), reż. Barbara Hammer, USA 1970, 12 min; “Dyketactics” (“Dyketactics”), reż. Barbara Hammer, USA 1974, 4 min; “Jane Brakhage” (“Jane Brakhage”), reż. Barbara Hammer, USA 1974, 10 min; “Superlesba spotyka Madame X” (“Superdyke Meets Madame X”), reż. Barbara Hammer, USA 1975, 21 min. Wstęp na projekcję w ramach zakupionego w kasie KinoMuzem biletu. Wstęp na spotkanie autorskie, które rozpocznie się o godz. 18.50 jest bezpłatny. Pierwszeństwo wstępu mają osoby, które zakupiły bilety na seans.
Książka Krystyny Mazur “What a Body Can Do: Barbara Hammer in the Seventies” (Palgrave Macmillan 2025) to nie tylko wnikliwa analiza wczesnych prac pionierki kina queer Barbary Hammer, które stały się inspiracją dla młodszej generacji queerowych osób artystycznych. Krtystyna Mazur ukazuje, jak twórczość Barbary Hammer z lat 70. antycypowała, rozwijane od lat 90. i współczesne teoretyczne zainteresowanie ciałem, queerową fenomenologią, podejmowaną m.in. przez Sarę Ahmed, i zainteresowanie kinem zmysłów. Autorka “What a Body Can Do: Barbara Hammer in the Seventies” umiejscawia wczesną twórczość Barbary Hammer w kontekście relacyjności, queerowej wspólnoty i performance’u.
Książka Krystyny Mazur zwraca uwagę na przecinanie się we wczesnej twórczości Barbary Hammer eksplorowanie eksperymentu filmowego, lesbijskiej seksualności i postulatów ruchu praw kobiet. Tworzone w latach 70. filmy Barbary Hammer poprzez performowanie (lesbijskiego) ciała w jego „otoczeniu” — w erotycznej i wspólnotowej relacji z innymi ciałami — i inscenizację relacji ciał ludzkich z materialnością istot i obiektów niebędących ludźmi, tworzą miejsce interwencji we współczesnym projekcie humanistycznym, wpływając na filmoznawstwo, feminizm i teorię queer. To ponowne odczytanie dzieł Hammer oferuje ważny wkład w rozwój relacji między feminizmem a queer studies. Krystyna Mazur przypominając feministyczne korzenie queer studies, na nowo stawia w centrum zainteresowania kwestie polityczne i etyczne, takie jak fundamentalna relacyjność podmiotu, zależność podmiotu od innych istot i w efekcie odpowiedzialność etyczną za i wobec innych.
„Spinoza argumentował, że nie ma znaczenia, czym jest, ale do czego zdolne jest ciało. W swoim siostrzanym odczytaniu wczesnej twórczości Barbary Hammer, Krystyna Mazur buduje lesbijski materializm zakorzeniony w teoriach queerowej i feministycznej awangardy, lesbijskich herstories i themstories, a także w historii eksperymentalnego kina i sztuki wideo. Podążając za najlepszymi tradycjami queer-feministyczno-lesbijskiej teorii i przyjaźni, ta książka prowadzi nas przez tło i ramy funkcjonowania pierwszej lesbijskiej filmowczyni, której praca niegdyś dokonywała „nowego podziału zmysłowości”, otwierając publiczność na niewyrażone wcześniej doświadczenia seksualne kobiecych ciał widzianych z dala od hegemonicznego męskiego spojrzenia. To doskonałe studium artystki, lesbijskiej aktywistki, filmowczyni i artystki awangardowej” – pisze o książce Ewa Majewska, autorka m.in. „Feminism Antifascism: Counterpublics of the Common”.
„W tej fantastycznej książce Krystyna Mazur obdarza kluczowe filmy Barbary Hammer z lat 70. bliską i pogłębioną teoretycznie uwagą, regularnie udzielaną filmom strukturalnym tworzonym przez jej rówieśników. Podejście Mazur jest obszerne, jednak zakorzenione w fenomenologii feministycznej i błyskotliwie powiązane z teoretycznym rozumieniem Hammer jej projektu. Oby te wybujałe, queerowe i niezwykle wpływowe filmy nigdy więcej nie zostały zmarginalizowane!” – pisze o książce Greg Youmans, autor m.in. „Word Is Out. A Queer Film Classic”.
Więcej o księżce: https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-59695-7
Fot. „Marie i ja” („Marie and Me”, USA, 1970, 9 min. Courtesy of the Estate of Barbara Hammer, New York and Electronic Arts Intermix (EAI), New York.
W ramach wydarzenia będzie można zobaczyć wybrane filmy z lat 70., jak „Marie i ja” („Marie and Me”, USA, 1970, 9 min), przepełniony słońcem radosny obraz intymnej relacji z pierwszą partnerką artystki – Marie; “Superlesba spotyka Madame X” (“Superdyke Meets Madame X” USA, 1975, 21 min), będący spotkaniem z artystką Max Almy, niezapomniany „Dyketactics” („Dyketactics” USA, 1974, 4 min) – manifest Barbary Hammer, film „bezwstydnie zawłaszczający przestrzeń kina dla kobiecych przyjemności” i zarazem pionierska artykulacja queerowej estetyki kina kobiet oraz film „Jane Brakhage” („Jane Brakhage” USA 1974, 10 min), pierwszy eksperymentalny portret filmowy Barbary Hammer. W tym obrazie Hammer z czułością przenika z kamerą do zafascynowanej światem roślin i uczącej się języka zwierząt głównej bohaterki.
Gościni:
dra Krystyna Mazur – autorka książki "What a Body Can Do: Barbara Hammer in the Seventies", która w 2025 roku ukazała się w wydawnictwie Palgrave Macmillan. Kulturoznawczyni, amerykanistka. Jej książka „Poetry and Repetition” ukazała się w 2005 roku w wydawnictwie Routledge. Główne obszary jej badań to literatura i film amerykański oraz queer studies. Wykłada w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. Współkuratorowała retrospektywę filmów Barbary Hammer w ramach 21. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity.
Spotkanie poprowadzi:
dra Gabriela Sitek – współkuratorka retrospektywę filmów Barbary Hammer, prezentowaną w ramach 21. MDAG. Absolwentka studiów doktoranckich w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ. Współredaktorka książki „Historie filmu awangardowego” (2020, z drem hab. Łukaszem Rondudą).
Wydarzenie będzie zapowiadało retrospektywę poświęconą filmowym ekspresjom queerowych doświadczeń ciał w latach 90., skoncentrowaną na ujęciach rozwijanych w obrębie queer feminizmu, 22. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity, który odbędzie się w dniach 9-18 maja.
Organizatorami wydarzenia są: Fundacja Okonakino i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Partnerami wydarzenia są: Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity, Ośrodek Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, Lambda Warszawa, QueerMuzeum
