Blok 4. Retrospektywa filmów Barbary Hammer: Czułe fikcje + Dowody w procesie ciał

Paczka filmów
miejsce
data
czas
Kinoteka, sala 2
2024-05-19
12:30
Kup bilet
Zobacz cały kalendarz

Retrospektywa pionierki kina queer i feministycznego, ikony oraz aktywistki Barbary Hammer, obejmuje prace od początku lat 70. XX w., kiedy reżyserka wprowadziła ciało oraz lesbijski akt na ekran, tworząc na tamte czasy sztukę naprawdę wywrotową, po jej ostatnie filmy powstałe w XXI w. Filmy Barbary Hammer są wynikiem eksperymentalnych poszukiwań narzędzi do podważania stereotypów dotyczących ról płciowych, tożsamości lesbijskiej, seksualności i obnażania historycznego wykluczenia nieheteronormatywnych osób z przestrzeni publicznej. W jej pracach pojawia się śmiała erotyka wykorzystywana jako polityczne narzędzie walki o równouprawnienie. Filmy przeznaczone są dla osób pełnoletnich.

Czułe fikcje

W tym autobiograficznym filmie Barbara Hammer opowiada o swoich doświadczeniach od najwcześniejszych lat, relacji z matką, która miała nadzieję, że córka będzie kolejnym wcieleniem… Shirley Temple. Artystka opowiada o pozostawieniu męża i odkrywaniu swojej tożsamości seksualnej po ukończeniu 30 lat, wkrótce po tym jak poznała słowo „lesbijka”. Jedną z ważniejszych postaci przywołanych w filmie jest Florrie Burke, którą Hammer określała miłością swojego życia.

W obrazie przebrzmiewa fascynacja doświadczeniem płynności tożsamości, ciągłego poszukiwania wyrazu siebie w jednocześnie prawdziwych i odgrywanych gestach. W filmie Hammer przedstawia siebie zarówno jako Barbarę Hammer jak i Boba Hammera, zmieniając zaimki z „jej” na „jego” i na „ja”. Film skupia się na performatywnej naturze ekspresji tożsamości, wyrażanej za pomocą fantazji i „prawdy”. Jednocześnie podważa granicę między tymi terminami. Barbara Hammer zaznaczała, że ich odróżnienie w tym filmie pozostawia widzom.

Film jest drugim – po ikonicznych „Nitrofilmowych pocałunkach” („Nitrate Kisses”) – obrazem składający się razem z „History Lessons” (USA, 2000) na trylogię „Invisible Histories”, mającą na celu uwidocznienie lesbijek i osób nieheteronormatywnych w przestrzeni publicznej.

Fot. Courtesy of the Estate of Barbara Hammer, New York and Electronic Arts Intermix (EAI), New York.

DŁUŻSZY OPIS
KRÓTSZY OPIS

Dowody w procesie ciał

Film będący pożegnaniem Barbary Hammer, w którym po raz ostatni powróciła do zgłębianego przez nią tematu choroby i śmierci. Pomyślany jako trzykanałowa instalacja, w której zostały wykorzystane medyczne, rentgenowskie klisze. Zapętlony, wieczny ciąg zapisanych trwale na kliszy obrazów kontrastuje z kruchością ciała performerki – Barbary Hammer. Ciała zanurzonego w tańcu ku śmierci. Film jest zaproszeniem do uruchomienia empatii, identyfikacji, odczucia wspólnoty. Ciało przedstawione na ekranie ma stać się zarazem przeżyciem osób po drugiej stronie ekranu.

„Widoczne są w nim echa malarskich początków artystki oraz nawiązania do jej wcześniejszych prac, gdy używała własnego ciała jako ekranu, na którym wyświetlała obrazy z klisz rentgenowskich, oraz do jej instalacji dotyczących raka piersi, które łączyły instrukcję i funkcję edukacyjną z eksperymentem filmowym. Jest to więc rodzaj spojrzenia wstecz na własną historię jako artystki. Film jest kulminacją wielu wątków, które zawsze były obecne w pracy Hammer, związanych z reprezentacją ciała i tworzeniem „kina aktywnego”, zaburzającego tradycyjną strukturę odbioru” – pisze o filmie Krystyna Mazur.

Źródło: Krystyna Mazur, „Dotyk kina: eksperymenty Barbary Hammer”, w: „Historie filmu awangardowego”, pod red. Ł. Ronduda, G. Sitek, Fundacja Okonakino, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Korporacja Ha!art, Warszawa-Kraków 2020.

Fot. Courtesy of the Estate of Barbara Hammer, New York and Electronic Arts Intermix (EAI), New York.

DŁUŻSZY OPIS
KRÓTSZY OPIS
filmy w bloku