W ramach projektu Kino jako laboratorium V podczas tegorocznej edycji Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity zostanie premierowo zaprezentowanych w sumie 22 filmów wyprodukowanych i współprodukowanych przez kraj naszego sąsiada – w odsłonie kinowej i edycji online wydarzenia. Odbędą się także spotkania z twórcami z Niemiec i przedstawicielami partnera projektu - Arsenal - Institut für Film und Videokunst e.V. Reprezentacji niemieckiej kinematografii nie zabraknie na prężnie rozwijającym się MDAG Industry – rozbudowanym 5-dniowym programie obejmującym: sesje pitchingowe, masterclassy, warsztaty, panele dyskusyjne, tutoring i wydarzenia networkingowe. Projekt Kino jako laboratorium V jest współfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Pierwsza część projektu Kino jako laboratorium V zostanie realizowana podczas edycji 22. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity w kinach w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Łodzi i Bydgoszczy w dniach 9-18 maja 2025 r.
Program projektu Kino jako laboratorium V został wybrany tak, aby w różnorodny i możliwie kompleksowy sposób przedstawić dokonania niemieckiej kinematografii. Twórczość Niemiec zostanie zaprezentowana w ramach festiwalu poprzez pokazanie w Polsce premierowo najnowszych, docenionych na międzynarodowych festiwalach filmów i dzieł, które zapisały się już w historii kinematografii, wybranych z dbałością o społeczną wagę podejmowanych tematów także na poziomie europejskim.
Zagrożenia związane z faszyzmem i totalitaryzmem
Temat zagrożeń związanych z faszyzmem i rasizmem obrazują filmy “Riefenstahl” Andresa Veiela i „Das Deutsche Volk” Marcina Wierzchowskiego. „Das Deutsche Volk” przedstawia historię rasistowskiego ataku w Hanau w 2020 roku z perspektywy pogrążonych w smutku rodzin i tych, którzy przeżyli. Historia życia Leni Riefenstahl oraz wpływu, jaki wywarła na niemiecką kulturę i społeczeństwo, jest kluczem do zrozumienia mechanizmów manipulacji, z którymi obecnie ponownie się borykamy. W ramach festiwalu zostanie także przypomniany wcześniejszy film Andresa Veiela „Beuys. Sztuka to rewolucja” („Beuys”), przedstawiający sylwetkę tego wielkiego artysty i pedagoga.
Xandra Popescu w filmie „To nie jest laurka” („On the Impossibility of an Homage“) zagląda głębiej w życie Iona Tugearu, który był gwiazdą baletu w komunistycznej Rumunii, pokazując, z jak ogromnym poświęceniem wiązało się zrobienie kariery w okresie totalitarnych rządów. Juanjo Pereira w filmie „A pod flagami słońce” (“Under the Flags, the Sun”) odsłania ukryte mechanizmy władzy stojące za rządami 35-letniej dyktatury Alfredo Stroessnera w Paragwaju.
Reżyserka prezentowanego w Konkursie Głównym – o Nagrodę Banku Millennium filmu „Moja skradziona planeta” („My Stolen Planet“) Farahnaz Sharifi, urodzona parę tygodni po rewolucji w Iranie w 1979 roku, sięgnęła po kamerę 8 mm, którą kupiła w młodym wieku i nagrywała nią alternatywne życie toczące się prywatnie, poza państwem – za zamkniętymi drzwiami, za którymi jej rodzina i przyjaciele mogli być w pełni sobą. Co może zrobić kobieta, gdy państwo i religia kontrolują każdy aspekt jej życia, począwszy od tego, jak się ubiera, po sposób, w jaki zarabia na życie?
Z Afganistanu pochodzą bohaterowie filmu „Mistrzowie ze Złotej Doliny” (Champions of the Golden Valley, reż. Ben Sturgulewski). Zaraz przed powrotem Talibów do władzy nowo odkryta pasja do narciarstwa przyciągała młodych zawodników na górskie stoki z okolicznych wiosek. Film portretuje ducha klasycznych sportowych outsiderów, przedstawiając szczery portret społeczności odnajdującej w sporcie nadzieję w świecie straconych marzeń.
Wyzwania wspólnoty Europejskiej i jej historia
Temat wielokulturowości eksploruje film „Sisterqueens“ Clary Stelli Huneke, którego bohaterkami są dziewczynki w wieku od 9 do 12 lat. Mieszkają w Berlinie i stawiają pierwsze kroki w hip-hopie. Przyglądamy się ich życiu rodzinnemu, nagraniom i występom na scenie. Krzywdzące wyobrażenia i opinie na temat dziewczyn, a także doświadczenie rasizmu oraz wykluczenia, młode artystki zamieniają na rymy.
Nominowana do Oscara® reżyserka Connie Field w filmie „Democracy Noir” opowiada historię trzech odważnych kobiet, które rzucają wyzwanie autorytarnemu reżimowi Viktora Orbána: opozycyjnej aktywistki i działaczki politycznej Timei Szabo, queerowej dziennikarki śledczej Babett Oroszi oraz pielęgniarki Nikoletty (Niko) Antal, która zdystansowała się do prawicowo-konserwatywnych poglądów swojej rodziny.
29 lipca 1975 roku, u szczytu zimnej wojny, trzydziestu pięciu światowych przywódców zebrało się w Helsinkach na trzydniowej Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, zwanej Porozumieniem Helsińskim lub CSCE. To bezprecedensowe historyczne wydarzenie okazało się polityczną partią szachów, w której stawką był pokój na świecie, a którego znaczenie było przedmiotem sporów. Byli tam wszyscy liderzy Wschodu i Zachodu: Ford, Breżniew, Wilson, Honecker, Trudeau, Palme, Ceaușescu i Tito. Film „Efekt Helsinek” („The Helsinki Effect”, reż. Arthur Franck) dokumentuje ten teatr dyplomacji.
Muzyczny sposób przedstawienia historii w filmie „Passione” eksploruje John Turturro, reżyser i jeden z ulubionych aktorów braci Coen. „Neapol to miasto namalowane przy pomocy dźwięków, a muzyka stanowi jeden z najważniejszych jego elementów” – mówi.
Nowe technologie i sztuczna inteligencja
Jak radzić sobie z cyfrową dominacją? Dlaczego pozwalamy, aby internet kontrolował nasze emocje i jak pokonać wynikające z tego odrętwienie? Diagnoza tych problemów jest niepokojąca. David Borenstein, reżyser filmu „Już nic nie czuję” („Can't Feel Nothing”), zdał sobie sprawę, że sam stał się ekranowym zombie, które ogląda internetową rzeczywistość i nic przy tym nie czuje. Postanowił zafundować sobie cyfrowy odwyk i nakręcił film, w którym próbuje zrozumieć, w czym tkwi problem
Tajemnicza śmierć pracownika fabryki Dorema Clery w Getunkirchenburgu zadziwia Wernera Herzoga, który rozpoczyna własne śledztwo. Ale narrator filmu – Herzog – nie jest tym, kogo znamy z charakterystycznego głosu, a film nie jest filmem, którego oczekujemy. „Nawet za 4500 lat sztuczna inteligencja nie zrobi lepszego filmu ode mnie” – zapowiedział kiedyś Herzog. Piotr Winiewicz w filmie „Czy maszyny śnią o śmierci” („About a Hero”) zatrudnia do napisania scenariusza Kaspara, czyli model AI, żeby przekonać się, czy to prawda.
Psychologia i historie intymne
W filmie Bena Riversa „Samotnia Bogancloch” poznajemy dom-mikrokosmos położony w górskim lesie w Szkocji. Należy do samotnika Jake’a Williamsa, w którego otoczeniu rzadko pojawiają się ludzie. Film przedstawia życie Wiliamsa na przestrzeni czterech pór roku oraz jego niecodzienne spotkania ze zabłąkanymi turystami czy uczniami i uczennicami, z którymi prowadzi eksperyment dotyczący... kosmosu.
W niecodzienny sposób żyją osoby pokazane w filmie „Wybrańcy świtu” („Abode of Dawn”). Na początku lat 90. Wissarion, który jest byłym policjantem drogówki, założył w głębokiej tajdze utopijną religijną społeczność. Reżyserka filmu Kristiny Schtubert przebywała z tą rosyjską sektą przez 10 lat. Jak toczy się w niej życie?
Alicja i Sebastian, bohaterowie filmu „Zaufaj mi” („Trust Me”) Joanny Ratajczak wydają się wieść idealne życie, z kochającą rodziną i dochodowym biznesem. Jednak pragnienie wolności Sebastiana rozpoczyna burzliwą podróż, która wystawia ich związek na próbę.
„Książę i dybuk” Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego to dokumentalna podróż śladami Michała Waszyńskiego – rozchwytywanego w przedwojennej Warszawie reżysera oraz wpływowej postać europejskiej i amerykańskiej kinematografii. Człowiek, który własne życie zamienił w nieprawdopodobny filmowy scenariusz. Kim naprawdę był Mosze Waks?
Queerowe doświadczenia ciała
Sekcja Queerowe doświadczenia ciała, która znalazła się w programie 22. Millennium Docs Against Gravity, jest zaproszeniem do przyjrzenia się ekspresji queer w kontekście koncepcji ucieleśnionego bycia w świecie, performatywności oraz kina haptycznego (związanego z dotykowym doświadczeniem obrazu). Koncentruje się na twórczości powstałej w latach 90. XX wieku, kiedy zarówno kształtowała się teoria queer jak i rozwijały badania filmoznawcze skoncentrowane na doświadczeniu ciała. Zwraca szczególną uwagę na perspektywę queer-feministyczną, skupiając się w znacznej mierze na twórczości osób ze społecznym doświadczeniem funkcjonowania jako kobiety. Przegląd kuratorują Gabriela Sitek oraz przedstawicielki instytucji partnerskiej projektu Kino jako laboratorium V - Arsenal - Institut für Film und Videokunst e.V. Angelika Ramlow i Annette Lingg, w ramach którego na festiwalu zostaną zaprezentowane filmy „Pensão Globo” (1997, 15 min) Matthiasa Müllera, prace Angeliki Levi – „Sex Party” (1987, 12 min) oraz „Koleżanki” (1994, 3 min).
Angelika Levi jako jedna z zaproszonych z Niemiec gości spotka się z warszawską publicznością. W ramach festiwalu zostaną zorganizowane także spotkania z Andresem Veielem. Troje gości z Niemiec (Luisa Schwamborn, New Docs; Faith Abay, European Film Academy; Viktoria Leschenko, DocLiepzig) weźmie udział w wydarzeniach branżowych organizowanych pod szyldem MDAG Industry – rozbudowanym 5-dniowym programie obejmującym: sesje pitchingowe, masterclassy, warsztaty, panele dyskusyjne, tutoring i wydarzenia networkingowe.
Kolejną odsłoną projektu Kino jako laboratorium V będą pokazy zorganizowane w ramach edycji online 22. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity o zasięgu ogólnopolskim, która odbędzie się w dniach 20 maja – 2 czerwca 2025 roku.
