Zakończył się największy festiwal filmów dokumentalnych na świecie - IDFA w Amsterdamie. Prosto z podium tej prestiżowej imprezy do programu 23. Millennium Docs Against Gravity trafiają zwycięskie filmy. Wśród nich zdobywca Nagrody dla Najlepszego Filmu w Konkursie Międzynarodowym - „A Fox Under a Pink Moon” mistrza kina dokumentalnego Mehrdada Oskoueia, który był członkiem jury Konkursu Głównego MDAG w 2023 roku.
Wśród filmów z festiwalu IDFA, które polskie premiery będą miały na MDAG, znalazły się także „Past Future Continuous” (reż. Morteza Ahmadvand, Firouzeh Khosrovani), nowe dzieło uwielbianej przez publiczność MDAG Maasji Ooms („Jason", „Wyrzutki", „Alicia") - „My Word Against Mine” oraz „Remake” uznanego amerykańskiego twórcy Rossa McElwee. Wszystkie filmy zdobyły nagrody w Amsterdamie.
Zwycięzca IDFA 2025: „A Fox Under a Pink Moon”, reż. Mehrdad Oskouei
W wieku zaledwie 16 lat pochodząca z Afganistanu Soraya tworzy piękne a zarazem mroczne ilustracje i rzeźby. Film splata mrożące krew w żyłach sceny, pokazujące próby jej ucieczki z Iranu z materiałami wideo, na których Soraya występuje, śpiewając i tańcząc a chwilę później pokazując swoje siniaki. Została żoną brutalnego mężczyzny, ale nie chce dłużej żyć w potrzasku - jest zdeterminowana, żeby samodzielnie kształtować swoją przyszłość. Soraya przelewa w swoją twórczość wszystkie lęki, radości i troski, rzeźbiąc z namoczonych w wodzie wytłoczek po jajkach lub gliny znalezionej w czasie prób ucieczki. W wielu jej pracach powracają te same postaci: wierny lis towarzyszący jej w podróży, różowy księżyc czuwający nad nią oraz klaun, który nigdy się nie śmieje — postać, z którą bohaterka szczególnie się utożsamia. Mehrdad Oskouei wyreżyserował ten film całkowicie zdalnie, a Soraya przez pięć lat nagrywała wszystkie ujęcia telefonem.
Zwycięzca Konkursu Envision: „Past Future Continuous”, reż. Morteza Ahmadvand, Firouzeh Khosrovani
Maryam uciekła z Iranu przed kilkudziesięciu laty i osiedliła się w Stanach Zjednoczonych. Jej rodzice pozostali w Teheranie. Teraz, gdy się starzeją, a sytuacja polityczna coraz bardziej się zaostrza, zaczyna się o nich poważnie martwić. Namawia ich, żeby zainstalowali kamery bezpieczeństwa w każdym pomieszczeniu, aby mogła pozostawać z nimi w stałym kontakcie na odległość. Coraz bardziej uzależnia się od tego wirtualnego połączenia, uświadamiając sobie, jak samotni musieli być przez wszystkie te lata. Jakie wspomnienia i przemyślenia ma bohaterka w związku z życiem spędzonym z dala od rodziców, dorastaniem w Teheranie i powodami, dla których nigdy nie będzie mogła wrócić?
Nagroda dla Najlepszego Filmu Niderlandzkiego: „My Word Against Mine”, reż. Maasja Ooms
Jedna na dziesięć osób słyszy głosy. W tym filmie poznajemy pięć osób żyjących z tym zjawiskiem. Jedna słyszy tylko jeden głos, inna aż dziewiętnaście. Jeden głos chce chronić, inny – zabić. Akcja filmu rozgrywa się w przestrzeni terapeutycznej, gdzie psychiatra, pozostający poza kadrem, prowadzi rozmowę zarówno z pacjentami o ich głosach, jak i z samymi głosami. Kim są? Dlaczego się pojawiają? Czego tak naprawdę chcą? Obserwujemy, jak to rewolucyjne podejście pozwala pacjentom lepiej zrozumieć własny umysł i zaakceptować to, co się w nim dzieje. Odkrywanie tych historii nie jest jednak głównym celem reżyserki. Przede wszystkim tworzy fascynujący portret zbiorowy — zarówno bohaterów, jak i ich głosów — oddając cudowną złożoność ludzkiego umysłu.
Nagroda dla najlepszego filmu opartego na archiwaliach (Beeld & Geluid IDFA ReFrame Award): „Remake”, reż. Ross McElwee
Śmierć syna zmusza reżysera Rossa McElwee - znanego ze swoich rodzinnych, autobiograficznych portretów - do głębokiego przemyślenia swojego życia. Jego film w dużej mierze składa się z archiwalnych nagrań, na których reżyser uwiecznił Adriana: bystrego, pełnego wyobraźni chłopca. Z czasem zmienia się w typowego ponurego nastolatka, a później zmaga się z problemami psychicznymi i uzależnieniem od narkotyków. Materiał, który w momencie nagrywania nie miał żadnego szczególnego celu, teraz wydaje się elementami układanki — pozwalającymi lepiej zrozumieć nie tylko syna, ale też Rossa. Film porusza wiele tematów, ale pozostaje w swej istocie prosty: to przede wszystkim opowieść o bezwarunkowej miłości ojca do dziecka.
23. MDAG odbędzie się od 8 do 17 maja 2026 roku w kinach w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Bydgoszczy i Łodzi oraz od 19 maja do 1 czerwca online na mdag.pl! Mecenasem tytularnym wydarzenia jest Bank Millennium (https://www.bankmillennium.pl/).
