Blok 4. Queerowe doświadczenia ciała

Khush

W filmie Pratibha Parmar bada złożoność i trudności życia osób nieheteronormatywnych wywodzących się z Indii. „Khush” oznacza ekstatyczną przyjemność w języku urdu. Dla lesbijek i gejów pochodzących z Azji Południowej, mieszkających w Wielkiej Brytanii, Ameryce Północnej i Indiach (gdzie kontakty homoseksualne przestały być penalizowane w 2018 roku), termin ten oddaje szczególne doświadczenie bycia osobą queerową i zarazem osobą niebiałą. Przywołane świadectwa, różne pod względem geograficznym, łączy poczucie izolacji, ale także solidarności i radość z bycia „khush”.

Film kładzie akcent na zmysłowość tych doświadczeń, euforię z przeżywania seksualności zakorzenionej w kulturze, zobrazowanej za pomocą sekwencji tanecznych i ścieżki dźwiękowej.

Miejsce gniewu

Nakręcony z rozmachem, nagradzany dokumentalny film Pratibhy Parmar, który ponad 30 lat po premierze nadal zachwyca bogactwem wypowiedzi ikonicznych czarnych feministek: akademiczki i aktywistki politycznej Angeli Y. Davis, poetki June Jordan i pisarki Alice Walker. W kontekście praw obywatelskich, czarnej siły, praw osób LGBTQ+ oraz ruchu feministycznego, bohaterki ponownie oceniają, w jaki sposób kobiety, takie jak Rosa Parks i Fannie Lou Hamer, działaczki na rzecz walki z segregacją rasową, zrewolucjonizowały amerykańskie społeczeństwo i świat w ogóle.

W filmie poznajemy historię Angeli Y. Davis, amerykańskiej akademiczki, feministki i aktywistki politycznej, która działała w ruchu na rzecz emancypacji Afroamerykanów i była członkinią Czarnych Panter. Należała do amerykańskiej partii komunistycznej. W 1970 roku FBI umieściło jej nazwisko na liście ściganych osób. Angela Y. Davis została aresztowana pod fałszywymi zarzutami. W wyniku szerokiej kampanii na rzecz jej uwolnienia zyskała status ikony popkultury. Książka Davis „Kobiety, rasa, klasa” (1979) uznawana jest za jedną z najważniejszych wypowiedzi Czarnego feminizmu.

W filmie Pratibhy Parmar słyszymy także Alice Walker, której głośna powieść „Kolor purpury” (1982, polskie wydanie 1992) przyczyniła się do wprowadzenia doświadczeń czarnych kobiet do głównego nurtu kultury Stanów Zjednoczonych. Książka była pierwszą w historii powieścią czarnej autorki nagrodzoną Pulitzerem. Steven Spielberg w 1985 roku nakręcił na jej podstawie film. 

W obrazie Pratibhy Parmar o swoich doświadczeniach opowiada także amerykańska poetka June Jordan, autorka cytowanego w filmie „Wiersza o moich prawach”, w którym, jak zaznacza Jack Halberstam, próbuje wyrazić, „w jaki sposób jej poezja i pedagogika wyłaniają się z „miejsca gniewu” i przekształcają się w inny rodzaj wypowiedzi”. Wywiadom z bohaterkami i historiom przywołanym za pomocą archiwalnych materiałów towarzyszy w filmie muzyka Prince'a, Janet Jackson, Neville Brothers i Staples Singers.